تکامل محیط تکتونوماگمایی نفوذیهای گابرویی غرب بوکت (جنوب آذرشهر)

توده نفوذی گابرویی غرب بوکت به سن ائوسن بر روی رسوبات دشت سیلابی قدیمی و در انتهای زون ماگمایی ارومیه ـ دختر و در جنوب آذرشهر رخنمون دارند.این سنگ¬ها اکثراً به صورت لایه¬ای گسترش یافته اند. مطالعات پتروگرافی و ژئوشیمی نشان داد که، سنگ¬های منطقه شامل گابروها، گابرونوریت¬ها، میکروگابروها، لوکوگابرونوریت¬ها و تروکتولیت¬ها با ماهیت توله ایتی می-باشند. عمده کانی تشکیل دهنده گابروها، پلاژیوکلاز و کلینوپیروکسن(اوژیت ، دیوپسید)و کانی فرعی بیوتیت می باشد.کانی اصلی گابرونوریت¬ها شامل کلینوپیروکسن،ارتوپیروکسن و پلاژیوکلاز می¬باشد. بافت معمول در این گابروها اینترگرانولار و بافت پوئی¬کلیتیک و گرانولار می¬باشد.گابرونوریت¬ها هم بافت گرانولار، کومولایی و اینترکومولا را نشان دادند. تغییرات نورم نمونه¬ها، همراه با تغییرات در عناصر فرعی و کمیاب و نسبت¬های آنها بیانگر آلایش با پوسته قاره¬ای است. نمودارهای عنکبوتی بهنجار شده به گوشته اولیه نشان می¬دهد که ماگمای مادر این سنگ¬ها از یک گوشته غنی از عناصر ba، sr، ti و lree و فقیر از p، nb، hf، hfse و rb نشأت گرفته است. بالا بودن نسبت¬های lan/ybn، lan/smn و smn/ybn، رخداد آپاتیت، دیوپسید و اوژیت و طبیعت توله¬ایتی همه نمونه¬ها و همچنین محاسبات درصد ذوب بخشی بر اساس ضرایب توزیع، بیانگر یک فرایند ذوب حدود 5 تا 20 درصدی از یک گوشته با ترکیب اسپینل لرزولیت است. بر اساس ضرایب توزیع در کانی¬های مختلف، عناصر لیتوفیل متحرک با شعاع یونی بزرگ (lile) عمدتاً توسط پلاژیوکلاز و بیوتیت، عنصر خاکی نادر (ree) بوسیله پلاژیوکلاز، عناصر نامتحرک با پتانسیل یونی بالا (hfse) بوسیله بیوتیت و ایلمنیت و عناصر سری اول فلزات واسطه در جدول تناوبی، بسته به سنگ و عنصر مورد مطالعه بوسیله بیوتیت، ارتوپیروکسن، الیوین و کلینوپیروکسن در طول تبلور کنترل می¬شده¬اند. طبق نمودار th/yb در مقابل ta/yb (شکل5-2)، نمونه¬های توله¬ایتی منطقه مورد مطالعه یک روند سازگار با گوشته متاسوماتیسم شده نشان می¬دهند (شکل 5-2). این امر نشانگر توزیع مولفه¬های فرورانشی در منشأ گوشته¬ای گابروهای منطقه مورد مطالعه می¬باشد. نمونه¬های توله¬ایتی با افزایش na2o و k2o، یک انتقال پیشرونده در آرایه متاسومتیسم گوشته¬ای (mm) نشان می¬دهند (شکل 5-2). این موضوع بیان می¬کند که احتمال دارد این سنگ¬ها از یک منشأ (اسپینل لرزولیت) غنی شده مرتبط با ویژگی¬های فرورانشی مشتق شده است. همزمان با فرورانش نئوتتیس به زیر ایران مرکزی، شکست در بقایای پوسته اقیانوسی در زیر زون تصادمی عربی- اوراسیا تحت شرایط درون صفحه¬ای اتفاق افتاد. فشار مایل از صفحه عربی و گسترش عملکرد گسل¬های امتداد لغز راستگرد که با شکست بقایای پوسته اقیانوسی توسعه یافته¬اند، باعث کاهش فشار گردید و در نتیجه ذوب کاهش فشاری در گوشته رخ داد.